Op 20 mei worden Hamid, Michel en Brahim ontslagen 1. Ze krijgen een brief van de deurwaarder en worden verzocht niet meer te komen werken. De brutaliteit van de ontslagen schokt alle werknemers van Bravvo (een preventie vzw van de Stad Brussel). De directie gooit hen weg als een kleenex, zonder vooropzeg, zonder waarschuwing. Deze manier van doen doet pijn, zeker nu. De arbeiders houden nauwelijks het hoofd boven water. 118 medewerkers werden op tijdelijke werkloosheid gezet, terwijl anderen hun werk moesten aanpassen aan het coronavirus en het risico op besmetting liepen. Naar de vele kritiek op de stijl van de directie wordt nog steeds niet geluisterd. Het ongenoegen bij de werknemers is algemeen. Ze hebben besloten hun krachten te bundelen en diepgewortelde problemen, die al veel te lang duren, aan de kaak te stellen.
Toen de lockdown werd aangekondigd, moesten de preventiewerkers hun vak enigszins opnieuw uitvinden. Voor de gemeenschapswachten, die in normale tijden al een erg zware taak hebben, wordt hun opdracht ingewikkelder. Ze gaan rond in de wijken, verwijzen de daklozen naar hulpverleningscentra, controleren de gemeenschappelijke ruimtes van flatgebouwen... maar met zeer weinig middelen, duidelijke instructies en communicatie. De stoffen maskers die aan de werknemers worden uitgedeeld zijn van slechte kwaliteit en zeer oncomfortabel. Sommige medewerkers lopen de hele dag rond met gaten in hun werkschoenen. Briefings en debriefings volgen elkaar op, in een ruimte die te klein is om de sociale afstand te garanderen. Met de sluiting van de scholen worden hun werktijden gewijzigd zonder overleg met de werknemers en hun vakbondsvertegenwoordigers. Het maakt sommigen gelukkig, maar anderen moeten van de ene dag op de andere hun privéleven volledig reorganiseren.
Voor de 118 medewerkers die als straathoekwerkers, bemiddelaars of animatoren aan de slag zijn is het eenvoudigweg tijdelijke werkloosheid. Voor de PVDA heeft het geen zin om te denken dat deze werknemers in tijden van crisis niet essentieel zijn voor de samenleving. Die beslissing is in tegenspraak met de ervaringen van landen die het virus het meest effectief hebben bestreden, waar buurtwerk en preventiewerk een van de pijlers van hun strategie was. PVDA-gemeenteraadslid Riet Dhont interpelleerde de verantwoordelijke schepen Faouzia Hariche (PS): "In De Vijf Blokken zitten kinderen de hele dag opgesloten in veel te kleine appartementen. Ouders weten niet hoe ze de kinderen moeten bezighouden. [...] Ouderen zitten alleen thuis. En werknemers die hen [met de nodige veiligheidsmaatregelen] zouden kunnen helpen worden op tijdelijke werkloosheid gezet. De jongeren van Anneessens zijn een voorbeeld voor ons. Zij hebben vrijwillig meer dan 4000 pakketten verzameld, klaargemaakt en verdeeld. Dat is prachtig! Waar wachten we op om onze teams en de jongeren uit te buurt in te zetten om de meest hulpbehoevenden te helpen? Ook zo zullen we het virus bestrijden."
De coronacrisis heeft veel van de problemen die de werknemers al lang aanklagen nog versterkt. Deze keer is de maat vol. Op 29 mei 2020 kondigen de vakbonden acties aan en dienen ze een stakingsaanzegging in voor de hele maand juni. Op dinsdagen worden er virtuele bijeenkomsten georganiseerd om samen de eisen en het vervolg van de beweging te bespreken. De eerste acties vinden plaats op donderdagen en brengen telkens meer dan 100 werknemers, van alle beroepen, samen. Ze eisen veranderingen van de directie. Zij moet rekening houden met de resultaten van de psychosociale risicoanalyse die op een echte malaise onder het personeel wijzen. Ze vragen om een preciezere omschrijving van hun opdracht, een duidelijke hiërarchische lijn, een herziening van hun werklast en een terugkeer naar hun oorspronkelijke uurroosters. Zij eisen een duidelijke procedure, tegen de willekeur waarmee nu verlof wordt toegekend. Ze vragen om nieuwe, kwaliteitsvolle werkschoenen. Zij dringen er ook op aan dat het sociaal overleg wordt hervat, met name om het arbeidsreglement te herzien.
De beweging wordt minachtend onthaald door de verantwoordelijke schepen, die de eerste twee bijeenkomsten op de symbolische plaats aan het Brusselse stadhuis verbiedt. Ze aarzelt niet om die ochtend nog een e-mail te sturen naar alle werknemers om de oproep tot mobilisatie in diskrediet te brengen. "Slecht vakbondslogo", "verboden bijeenkomst" "jullie zullen als stakers worden beschouwd" ... Maar ondanks deze intimidaties dagen de medewerkers in groten getale op voor de beurs.
Personeelsleden delen enkele alarmerende getuigenissen met ons
Eind mei lanceerden de Bravvo-medewerkers een petitie gericht aan de burgemeester en schepenen van stad Brussel die (op het moment dat we dit schrijven) door bijna 500 mensen werd ondertekend 2. Ze hekelen de wanpraktijken van de directie waardoor ze slecht behandeld, misprezen en ondergewaardeerd worden. Ze willen meer sociale rechtvaardigheid en een einde aan onverantwoorde ontslagen, het verklikken, het misbruik van het personeel, de intimidaties, bedreigingen, wraak, het wanbeheer door de terreur van de directie, de dagelijkse pesterijen, het onlogisch optreden, het gebrek aan overleg, het machtsmisbruik...
Er komen steeds meer getuigenissen. Abdel (schuilnaam), gemeenschapswacht: "We nemen risico's op het terrein. We worden naar zones gestuurd waar zelfs de politie zich niet meer vertoont. Maar met welke middelen? We krijgen niet eens bibbergeld. Ik ben al bang geweest dat ik op weg naar huis zou worden gevolgd. "Anthony (schuilnaam), straathoekwerker: "Ik ben straathoekwerker in een volkswijk in Brussel. Vroeger waren we met z'n tweeën om een gebied van 20.000 inwoners te bestrijken, nu ben ik alleen. We worden verondersteld de uitsluiting aan te pakken, maar we weten niet hoe we onze opdracht moeten vervullen. We werken met een kwetsbaar publiek dat op gespannen voet staat met het systeem. Hoe kunnen we hen onder deze omstandigheden helpen? "Sam" (schuilnaam), animator: "De werkers op het terrein worden nooit geraadpleegd. Op een dag vertellen ze me dat ik naar een ander centrum word overgeplaatst en dat is het dan, zonder discussie. Het was hetzelfde tijdens de lockdown. Van de ene dag op de andere wordt ons verteld dat we niet moeten komen werken. Geen discussie over hoe we het contact met de jongeren kunnen behouden. En dan op het moment dat de lockdown eindigt, van de ene dag op de andere: "je komt weer werken". Niet eens tijd om zich te organiseren, noch om na te denken over het plan om uit de lockdown te gaan in ons beroep. "Mohamed (schuilnaam), gemeenschapswacht: "De directrice creëert een ongezond klimaat om ons te verdelen. Ze moedigt het verklikken aan en kent het verlof op willekeurige basis toe. Ik weet nog steeds niet of ik deze zomer op vakantie kan gaan."
Eerste overwinningen dankzij de mobilisatie
De beweging zonder voorgaande die de Bravvo-arbeiders op gang hebben gebracht, doet de krachtsverhoudingen geleidelijk kantelen. De vakbonden, die de directie verwijten dat ze het sociaal overleg stelselmatig omzeilt, worden uiteindelijk door het stadsbestuur ontvangen om de discussie op gang te brengen. Faouzia Hariche en burgemeester Philippe Close worden ook gedwongen om zich op de gemeenteraad te verantwoorden en de vragen van de PVDA te beantwoorden. De eerste maatregelen ten gunste van de werknemers worden genomen: een overeenkomst met een warenhuis voor nieuwe werkschoenen, een reorganisatie van de werktijden, een lockdown exitplan, een schoonmaakpremie van 350 euro voor de werkkledij. De vastberadenheid van de beweging en de eenheid van de werknemers die elke week bij de algemene vergadering betrokken zijn, hebben tot nog meer overwinningen geleid. Het slechte functioneren wordt eindelijk erkend. De directie belooft de vakantieregeling zo snel mogelijk af te ronden. Zij verbindt zich er ook toe oplossingen te zoeken om afwezigen in bepaalde functies te vervangen en over het arbeidsreglement te onderhandelen Stad Brussel zette in een eerste fase een team van vier personen in om de binnen Bravvo aan de orde gestelde problemen in kaart te brengen en om concrete oplossingen aan te reiken. Daarna zal er een buitenstaander worden aangeworven om dat proces voort te zetten.
De PVDA is ook tussengekomen over het budget van de vzw. Bravvo betaalde in 2018 de stad 2,2 miljoen terug, en 1,7 miljoen in 2019. Hoe valt te verklaren dat een dergelijk bedrag elk jaar aan de stad wordt teruggegeven, terwijl er zo'n grote noden zijn om de preventie en de werkomstandigheden van de 300 personeelsleden te verbeteren? Gemeenteraadslid Riet Dhont, boog zich over de klachten van de werknemers: "De behoeften zijn talrijk. Er moet een risicopremie komen voor werknemers in de frontlinie. Hoogwaardige werkmiddelen. Beschermende uitrusting. Personeel om langdurige zieken te vervangen. Versterkte nachtdiensten. Een aan het welzijn van de werknemers aangepaste lokaal. Een erkende opleiding eerste hulp en zelfverdediging. Een herwaardering van de lonen. Kwaliteitsvolle uniformen. Alternatieven voor het personeel aan het einde van hun loopbaan. Een pensioenaanvulling. Mountainbikes of fietsen om zich snel in de stad te verplaatsen. "Voor de burgemeester is de teruggave van dat bedrag aan de stad "heel normaal", voor de PVDA laat het vooral zien in hoeverre preventie geen prioriteit is voor de gemeentelijke meerderheid. In een Europese hoofdstad met 180.000 inwoners, die voor zoveel uitdagingen staat, is investeren in preventie van cruciaal belang voor het samenleven en om sociale uitsluiting aan te pakken. Er moeten nog beloftes worden nagekomen. Maar de Bravvo-werknemers hebben enkele belangrijke eerste overwinningen behaald, zowel voor hun eigen werkomstandigheden als voor de Brusselse buurtbewoners. De PVDA zal de legitieme eisen van de werknemers voor hun rechten blijven steunen en blijven strijden voor een echte visie op preventiewerk in Brussel. De strijd is nog maar net begonnen.
| Bravvo (Bruxelles Avance - Brussel Vooruit) is de preventie-vzw van Stad Brussel. De vzw wordt voorgezeten door de raad van bestuur, onder leiding van burgemeester Philippe Close (PS). De raad van bestuur is samengesteld uit de gemeentelijke meerderheid (PS-Ecolo-Défi), een verkozene van de oppositie, David Weystman (MR), de voorzitter van het OCMW en de directrice Veerle Berx. De vzw heeft bijna 300 werknemers in dienst, die allemaal taken in het kader van de openbare dienst vervullen. Bravvo wordt gefinancierd door de belastingplichtigen om een dienst van openbaar nut te vervullen, maar werd in 2004, onder de socialistische meerderheid, toch geprivatiseerd. Het "ons kent ons", waarbij de gemeentelijke meerderheid zowel rechter als partij is, roept vragen op over de democratische legitimiteit. Al ten tijde van het Samusocial-schandaal eiste de PVDA een democratisch burgertoezicht op de vzw's. De raad van bestuur telt geen enkele vertegenwoordiger van de werknemers, noch van de buurtcomités noch van de handelaars. Het preventiebeleid zou er nochtans wel mee varen. Voor de PVDA is het de hoogste tijd om de raad van bestuur open te stellen voor de actoren op het terrein, voor meer transparantie en democratie, en voor een visie op preventie die echt uitgaat van de behoeften van de bewoners en de verschillende actoren in onze wijken. |
1 De ontslagen werknemers beriepen zich op een procedurefout: https://www.rtbf.be/info/regions/bruxelles/detail_licencies-trois-travailleurs-de-l-asbl-bravvo-invoquent-un-vice-de-procedure?id=10526808.
