Sarah besteedt meer dan de helft van haar inkomen, zo'n 750€, aan haar appartement met 1 kamer in Schaarbeek. En ze is niet de enige. Zelfs met een vast inkomen is het een haast onmogelijke opdracht om zich degelijk te huisvesten aan een betaalbare prijs in onze hoofdstad.
De PVDA heeft recent een wetsvoorstel ingediend om de huurprijzen te begrenzen door een omkadering. Waarom?
Ten eerste, omdat deze eis al vele jaren naar voor gebracht wordt door de verenigingswereld. Ten tweede, omdat dit een maatregel is die relatief snel kan worden ingevoerd in afwachting van een massale productie van kwalitatieve sociale woningen. Ten derde, omdat gelijkaardige maatregelen reeds toegepast worden in verschillende Europese steden zoals Amsterdam, Stockholm, Berlijn of, nog dichter bij ons, Parijs.
Als het zelfs in Parijs kan: waarom dan niet in Brussel ?
Parijs heeft recent bindende maatregelen genomen om de stijging van huurprijzen te beperken. Dit was een kleine revolutie voor Parijse huurders die een fortuin betaalden om zich te huisvesten. Waarover gaat het precies? De Wet Alur (een afkorting van "Accès au Logement et Urbanisme Rénové") begrenst de huurprijzen, en dat voor het eerst in Frankrijk sinds 1948 (!). Voor elke groep van gebouwen werd een referentieprijs vastgelegd, rekening houdend met de wijk, het type gebouw en het bouwjaar.
Vervolgens diende elke verhuurder zijn huurprijs vast te leggen tussen -30% en +20% van deze referentieprijs. Indien deze begrenzing niet gerespecteerd wordt kunnen huurders een beroep indienen bij de bemiddelingscommissie van hun departement (bestaande uit vertegenwoordigers van eigenaars en huurders) om een verlaging van de huurprijs te verkrijgen. De maatregelen begint zijn vruchten af te werpen. In acht maanden tijd hebben al een dertigtal Parijse huurders een beroep ingediend. "Dit zijn mensen die de weg voorbereiden voor anderen. Dit zal een sneeuwbaleffect teweeg brengen: andere huurders zullen hun rechten laten gelden om een correcte huurprijs te verkrijgen. En beetje bij beetje zullen steeds meer huurders hun prijzen conform de Wet Alur bepalen." Momenteel is deze maatregel aan een experimentele fase toe en wordt hij enkel toegepast in 80 wijken van Parijs.
Parijs is op dit vlak niet de pionier. Berlijn past al sinds de jaren '70 een omkadering van de huurprijzen toe. Desalniettemin voldoet dit systeem sinds 10 jaar niet meer om de hoge huurprijzen in de Duitse hoofdstad te beperken. Daarom heeft men de omkadering van de huurprijzen - de "Mietespiegel" - recent herdacht om het systeem efficiënter te maken. Sindsdien mogen de huurprijzen niet langer over de 10% van de referentieprijs uitstijgen (ten opzichte van 50% voordien). Deze vooruitgang is te danken aan de mobilisatie en de dagelijkse inzet van de Berlijnse Huurdersbond die 160.000 leden telt.
Het goede nieuws is dat Parijs op slechts enkele kilometers van ons ligt. Daarom wilt de PVDA in één van de volgende maanden naar Parijs trekken om die ervaring van dichterbij te kunnen bekijken.
Brussel redden van de vastgoed speculatie
In 10 jaar tijd zijn de huurprijzen met de helft gestegen in Brussel. Gevolg: het merendeel van de Brusselaars moet meer dan de helft van zijn inkomen aan huur besteden.
Daarnaast is de productie van sociale woningen nooit zo traag geweest. De vraag naar sociale woningen is nochtans in de laatste tien jaar gestegen met 7.000 nieuwe aanvragen per jaar. Resultaat: meer dan 40.000 huishoudens staan op de wachtlijst; en, om een antwoord te krijgen, moet je gemiddeld negen jaar wachten.
Om het hoofd te bieden aan deze crisis is het essentieel om structurele oplossingen aan te brengen. De belangrijkste maatregelen is daarbij de massale productie van kwalitatieve sociale woningen. De politiek heeft over dat alternatief al lang een kruis getrokken en verkiest de sleutel voor de huisvestingsmarkt aan speculerende projectontwikkelaars te geven. Het is echter duidelijk waarneembaar dat de private markt er niet in slaagt het recht op wonen voor iedereen te verzekeren.
Het voorstel van de PVDA om de huurprijzen te omkaderen, wat houdt dat in?
Het idee is niet nieuw, en wordt al jaren gedragen door de verenigingswereld. In het voorstel van de PVDA gaat het erom een raster van huurprijzen op te stellen waarmee ze begrensd kunnen worden aan de hand van objectieve criteria (kwaliteit van de woning, aantal kamers, ...). Elk criterium komt overeen met aan aantal punten, en elk punt op komt op zijn beurt overeen met een vaste som. Door het aantal punten op te tellen kan zo de huurprijs vastgelegd worden. Dit raster van huurprijzen zou gedefinieerd worden door een gewestelijke commissie bestaande uit huurders, vertegenwoordigers van verenigingen die het recht op wonen verdedigen en vertegenwoordigers van eigenaars. In het geval dat het raster niet gerespecteerd wordt door de verhuurder, zou elke huurder het recht hebben om zich tot een rechter te wenden om de wet te doen respecteren.
Momenteel hebben huurders geen manier om een te hoge huurprijs aan te klagen. Ze zien zichzelf vaak verplicht om een te dure, te kleine of niet kwalitatieve woning te accepteren. Om het evenwicht te herstellen, stelt de PVDA voor dat het raster met huurprijzen een bindende maatregel wordt. Net zoals het verplicht is om het verkeersreglement te respecteren en te stoppen voor een rood licht, zou het ook verplicht moeten zijn om het raster met huurprijzen te respecteren.
Op termijn is het doel om de toegankelijkheid van de huurmarkt te verhogen voor Brusselaars. Er van uitgaande dat de huur nooit hoger zou zijn dan 25% van een gezinsbudget, zou de helft van de Brusselse populatie toegang hebben tot slechts 4% van de huurmarkt in 2013.
De prijzen doen dalen zal een positieve impact hebben voor huurders maar ook voor toekomstige eigenaars. Op lange termijn is het namelijk zou dat de verkoopprijzen afgesteld zullen worden op de huurprijzen: het zijn dus zowel de huurmarkt als de vastgoedmarkt die een prijsdaling ondergaan.
In Brussel heeft de regering schrik van het idee dat het debat over de omkadering van huurprijzen zou geopend worden.
Het voorstel tot ordonnantie van de PVDA zou normaal gezien al midden februari aan een debat onderworpen worden in het Brussels Parlement. Maar de afgevaardigden van de meerderheid (PS, cdH, Défi, Spa, CD&V en Open-Vld) hebben zo snel als ze konden het debat van de agenda gehaald. Het is erg makkelijk voor Rudi Vervoort om een omkadering van de huurprijzen te beloven twee weken voor de verkiezingen en uit te leggen hoezeer de PS voorstander is van zo'n omkadering.
Nog recenter, in juli 2015, heeft Mohamed Ouriaghli, een afgevaardigde die lid is van de commissie huisvesting van het parlement, voor een omkadering van de huurprijzen in Brussel gepleit. Maar het blijkt minder makkelijk om van woorden ook daden te maken. Het eenvoudigste is om te vermijden dat het debat wordt gevoerd en niet hoeven te stemmen of zich uitspreken over het voorstel. Behalve dat... op diezelfde dag, een 40-tal personen zich gemobiliseerd hadden om het debat bij te wonen dat hen rechtstreeks aanbelangt: het verlagen van de huurprijzen. Dit gebeurt niet elke dag. Het is erg leerrijk om ter plaatste te komen kijken, in het parlement, om te zien wat verkozenen te zeggen hebben als er geen verkiezingscampagnes aan de gang zijn.
Ook deze keer sloeg de meerderheid er in om op slinkse wijze het debat en een stemming te vermijden. Uiteindelijk, enkele weken later, verborgen de verkozenen zich achter de conclusies van de minister voor huisvesting om nogmaals te vermijden dat ze zich moesten positioneren: opnieuw weigerden ze over het voorstel voor omkadering van de huurprijzen te spreken. Deden ze dit om een ander voorstel te doen om de wooncrisis op te lossen? Helemaal niet.
De parlementaire inertie geeft ons alle redenen om onze campagne "Verlaag de huurprijzen" voort te zetten buiten de muren van het Parlement. We zijn ervan overtuigd dat, door een maximaal aantal mensen te mobiliseren rond deze kwestie, we het debat uiteindelijk ook in het Parlement zullen kunnen doen vooruitgaan.
Je kan onze petitie hier alvast tekenen.
